Ζωγραφική - Χαρακτική και Φυσική / Μέρος Ι: Η ιστορία της Φυσικής μέσα από έργα διάσημων ή ανώνυμων ζωγράφων

 Ζωγραφική  είναι η τέχνη της αναπαράστασης μιας πραγματικής ή φανταστικής εικόνας με γραμμές και χρώματα, κυρίως αυτής που επιδιώκει ένα αισθητικό αποτέλεσμα.

(Λεξικό της κοινής νεοελληνικής)

"Impression, soleil levant", 1872, ελαιογραφία,
Μουσείο Marmottan, Παρίσι.

Χαρακτική ονομάζουμε την τέχνη χάραξης  σχεδίων και συμβόλων σε μια επιφάνεια, η οποία χρησιμεύει ως πλάκα για την παραγωγή αντιτύπων σε χαρτί. Το έργο που δημιουργείται με αυτό τον τρόπο αποκαλείται χαρακτικό. Ανάλογα με το είδος της πλάκας γίνεται λόγος για ξυλογραφία, χαλκογραφία και λιθογραφία.

Γκραβούρα ονομάζουμε το έργο χαρακτικής, κυρίως σε μέταλλο.

Η γκραβούρα (βαθυτυπία) δημιουργείται όταν  τα μέρη που θα τυπωθούν χαράζονται μέσα στην πλάκα και είναι χαμηλότερα από τα άλλα. Γεμίζονται με μελάνι, το οποίο μεταφέρεται στο χαρτί με την εφαρμογή πίεσης και αναρρόφησης.

Η εκτύπωση γκραβούρας είναι μια διεργασία, κατά την οποία η μεταφορά μελανιού στο χαρτί επιτυγχάνεται από μικρές εγκοπές, οι οποίες είναι βυθισμένες μέσα στην εκτυπωτική επιφάνεια. Καθώς το βάθος ή και το πλάτος των εγκοπών ενδέχεται να ποικίλει, μεταφέρονται διαφορετικές ποσότητες μελανιού στα διάφορα σημεία, ώστε να επιτυγχάνονται λεπτές διαφοροποιήσεις στον τόνο.

(πηγή: https://www.noesis.edu.gr/)

 Πώς όμως η Φυσική έχει επηρεάσει τη Ζωγραφική και πώς έχει εκφραστεί μέσα από αυτή; 

Επιλεγμένοι πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εισαγωγή μιας έννοιας  ή μιας θεωρίας της φυσικής, για τη μελέτη ενός φυσικού φαινομένου ή να αξιοποιηθούν για την παρουσίαση της ιστορίας της φυσικής. Υπάρχουν όμως και έργα ζωγραφικής που απεικονίζουν την επιρροή του καλλιτέχνη από τις ιδέες και τις θεωρίες της φυσικής και κυρίως της  φυσικής του 20ου αιώνα.

Α. Η ιστορία της Φυσικής  μέσα από έργα διάσημων ή ανώνυμων ζωγράφων

Η ιστορία της Φυσικής Επιστήμης θα μπορούσαμε να πούμε πως ξεκινά από τους Αρχαίους Έλληνες ως "Φυσική Φιλοσοφία" γιατί η Φυσική όπως και όλες οι επιστήμες συνδέθηκαν άρρηκτα με τη φιλοσοφία. Οι διάφοροι Έλληνες Φυσικοί Φιλόσοφοι είχαν δημιουργήσει πολλές θεωρίες για τη φύση και τα φαινόμενά της.

Σε ένα διάσημο έργο ζωγραφικής συναντάμε τους περισσότερους φυσικούς φιλόσοφους, με τους πρώτους από αυτούς να εμφανίζονται στην Ιωνία της Μικράς Ασίας στα τέλη του 7ου αιώνα και στις αρχές του 6ου π. Χ. αιώνα.

 Το έργο είναι, "Η Σχολή των Αθηνών" - Scuola di Atene (ιταλικά), μια από τις διασημότερες νωπογραφίες του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης Ραφαήλ.  Δημιουργήθηκε μεταξύ του 1510 και 1511 και διακοσμεί έναν τοίχο στο δωμάτιο των υπογραφών  "Stanza della Segnatura" - χώρος μελέτης της βιβλιοθήκης του Πάπα Ιουλίου του δευτέρου - της πτέρυγας  Stanze di Rafaello στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανό.

Στη διαδρομή της Φυσικής από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα, πολλά από τα «πρόσωπα» της Φυσικής, φιλόσοφοι, επιστήμονες  και εφευρέτες, αλλά και οι δραστηριότητές τους, τα πειράματα και οι ανακαλύψεις τους αποτυπώνονται σε έργα τέχνης, πίνακες ζωγραφικής, χαρακτικά, γκραβούρες.

Μερικά από τα έργα αυτά είναι:

Λεπτομέρεια από ένα χειρόγραφο της «Φυσικῆς Ἀκροάσεως» ή «Φυσικά» του Αριστοτέλη, 13ος αι. (Παρίσι, Βιβλιοθήκη Mazarine).

Ο Αριστοτέλης ( 384 π. Χ – 322 π. Χ), υπήρξε "ο μεγαλύτερος συστηματικός νους του κόσμου"  και "Ο κορυφαίος πανεπιστήμων φιλόσοφος" .

Στην ιστορία των επιστημών αποτέλεσε για περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια μια αυθεντία, που παρόμοια δε γνώρισε η δυτική σκέψη. 

«Ο μοχλός του Αρχιμήδη».

Χαρακτικό από το περιοδικό Mechanic's που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1824.

Για τις δυνατότητες λειτουργίας του μοχλού, ο Αρχιμήδης είπε: «Δος μου μέρος να σταθώ και ως και τη γη μπορώ να κινήσω». Ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος (287 π. Χ - 212 π. Χ.) ήταν Έλληνας μαθηματικός, φυσικός, μηχανικός, εφευρέτης και αστρονόμος.

«Ο νεαρός Γαλιλαίος και ο πολυέλαιος». Τοιχογραφία από τον Luigi Sabatelli, 1840. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Φλωρεντίας.

Η πρώτη ανακάλυψη του Γαλιλαίου έγινε στην Πίζα το 1583 καθώς βρισκόταν στον καθεδρικό ναό της πόλης. Εκεί παρατηρώντας τις ταλαντώσεις ενός πολυελαίου, διαπίστωσε ότι η διάρκεια των ταλαντώσεων παρέμεινε η ίδια αν και το πλάτος τους μειωνότανε συνεχώς (ισόχρονο των αιωρήσεων). Στις παρατηρήσεις αυτές χρησιμοποίησε ως χρονόμετρο ... το σφυγμό του.

Αργότερα άρχισε να πειραματίζεται με διάφορα σώματα σαν εκκρεμή και συμπέρανε ότι η περίοδος ταλάντωσής τους  δεν είναι ανάλογη με το  βάρος του σώματος αλλά με το μήκος του νήματος από το οποίο κρεμόταν. Οι παρατηρήσεις του τον οδηγούν στη διατύπωση του νόμου του εκκρεμούς και αποτελούν τη βάση λειτουργίας των ρολογιών μέχρι και σήμερα.

Σχέδια έξι υδατογραφιών της Σελήνης σε διάφορες φάσεις με τους κρατήρες και τις  κοιλάδες της.

Δημιουργήθηκαν από το Γαλιλαίο το Νοέμβριο-Δεκέμβριο 1609 μετά τις παρατηρήσεις του με το τηλεσκόπιο. Φλωρεντία, Biblioteca Nazionale Centrale.

Αντιπροσωπεύουν την πρώτη ρεαλιστική απεικόνιση της Σελήνης στην ιστορία.

Τα σκίτσα περιέχονται στο βιβλίο του Γαλιλαίου "Sidereus Nuncius" - "Ο Αγγελιοφόρος των άστρων" που κυκλοφόρησε το 1610.

«Ο Galileo παρουσιάζει τις νέες αστρονομικές θεωρίες στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας».

Ελαιογραφία του Μεξικάνου Felix Parra, 1873. Βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης του Μεξικό.

Ο Γαλιλαίος  ( Galileo Galilei )/ (1564 – 1642), ο  Ιταλός Φυσικός, Μαθηματικός, Αστρονόμος και Φιλόσοφος, θεωρείται ο "πατέρας" της σύγχρονης επιστήμης γιατί εισήγαγε το πείραμα στην επιστημονική σκέψη.

Γκραβούρα του Caspar Schott . Απεικονίζει  το διάσημο "Πείραμα του Μαγδεμβούργου" με το οποίο ο Otto von Guericke, το 1656,  έδειξε τη δύναμη της ατμοσφαιρικής πίεσης. Δυο μεταλλικά ημισφαίρια που έκλειναν αεροστεγώς αφού είχε αφαιρεθεί ο αέρας με μια αντλία κενού που επινόησε και κατασκεύασε ο ίδιος, παρέμειναν ενωμένα ακόμα και όταν o Guericke έδεσε ομάδα 8 αλόγων σε κάθε ημισφαίριο να τραβούν σε αντίθετες κατευθύνσεις.

«An Experiment on a Bird in an Air Pump» / Ένα πείραμα με ένα πουλί μέσα στην αντλία αέρα. Ελαιογραφία του Joseph Wright of Derby, (1768), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο.

Απεικονίζει τον Άγγλο χημικό και αλχημιστή Robert Boyle να αφαιρεί τον αέρα από ένα γυάλινο δοχείο, στο οποίο είχε τοποθετήσει ένα πουλί. Για την αφαίρεση του αέρα χρησιμοποίησε την αντλία κενού που κατασκεύασε το 1657. Στο κέντρο του τραπεζιού παρατηρούμε και μια ρεαλιστική απεικόνιση της διάθλασης του φωτός που προέρχεται από τη λεπτή βυθισμένη ράβδο μέσα στο ποτήρι με το νερό.

« Ο Newton με το πρίσμα». Χαρακτικό από τον Robert Mitchell Meadows, (1809), σε σχέδιο του George Romney που έφτιαξε το 1796.

Φανταστική απεικόνιση στην οποία ο καθισμένος Νεύτωνας, κρατά το πρίσμα μπροστά από μια δέσμη φωτός και η «χρωματιστή ταινία» στην οποία αναλύεται σχεδιάζεται πίσω στον τοίχο. Δυο γυναίκες παρακολουθούν το πείραμα της ανάλυσης του φωτός σε χρώματα.

«Newton» χαρακτικό του William Blake , (1795 – 1805). Συλλογή Tate Britain, Λονδίνο.

Παρουσιάζει τον Isaac Newton ως Θεϊκό γεωμέτρη. 

Ο Σερ Ισαάκ Νεύτων (1643-1727), ήταν Άγγλος φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος, φιλόσοφος, αλχημιστής και θεολόγος που θεωρείται ο θεμελιωτής της κλασσικής Φυσικής.

Ο Γάλλος κληρικός και φυσικός Jean Antoine Nollet (1700 – 1770), δημιουργεί στατικό ηλεκτρισμό με την τριβή των χεριών του στην χειροκίνητα περιστρεφόμενη γυάλινη σφαίρα. Η μεταλλική μπάρα κρέμεται από μεταξωτά σχοινιά και η γυναίκα στέκεται πάνω σε μονωμένη βάση. Χαρακτικό από το βιβλίο του Nollet "Léçons de physique expérimentale".

"Drawing electricity from the sky" ελαιογραφία του Benjamin West (1806). Βρίσκεται στο Philadelphia Museum of Art, ΗΠΑ.

Εδώ έχουμε μια ρομαντική απεικόνιση του πειράματος με το χαρταετό. To 1752, ο Αμερικανός πολιτικός και αυτοδίδακτος επιστήμονας Benjamin Franklin, θέλοντας να διαπιστώσει ότι ο ουράνιος και ο γήινος ηλεκτρισμός είναι το ίδιο, πέταξε έναν χαρταετό κατά τη διάρκεια μια καταιγίδας. Στο έργο, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος καθισμένος σε ένα βράχο και φορώντας κόκκινο χιτώνα, κρατάει με το δεξί του χέρι ένα κλειδί το οποίο κρέμεται από ένα σκοινί χαρταετού. Μια σπίθα κεραυνού εμφανίζεται να πέφτει από τον ουρανό και από το κλειδί προς το χέρι του. Κάτω αριστερά στον πίνακα εμφανίζονται δύο αγγελάκια  να πειραματίζονται με φιάλες Leyden (δοχεία αποθήκευσης ηλεκτρικού φορτίου).

Επιχρωματισμένο χαρακτικό του Γάλλου χαράκτη Claude Louis Desrais. Απεικονίζει τη δημόσια επίδειξη (19 Οκτωβρίου 1783), της πρώτης επανδρωμένης πτήσης  της «Μονγκολφιέρας», του αερόστατου θερμού αέρα  που εφευρέθηκε από τους αδελφούς Montgolfier.

Η επινόηση της ηλεκτρικής στήλης (η πρώτη μπαταρία) στην αρχή του 19^ου αιώνα, ανοίγει καινούργιους δρόμους στην επιστήμη …

Στην ελαιογραφία του  Giuseppe Bertini, (1891) ο Ιταλός φυσικός Alessandro Volta (1745 -1827),  παρουσιάζει στον Ναπολέοντα, το Νοέμβριο του 1801,  τη βολταϊκή στήλη, που είχε ανακαλύψει τον προηγούμενο χρόνο. Μουσείο  Volta, Κόμο, Ιταλία.

«Ο Volta και η βολταϊκή στήλη» 

σε χαρακτικό του βιβλίου του Louis Figuier "Les Merveilles de la Science" / Τα θαύματα της επιστήμης, τόμος 1, 1867.

Προσωπογραφία του Sadi Carnot από τον Louis-Léopold Boilly.

Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Γάλλος Nicolas Léonard  Sadi Carnot, στρατιωτικός μηχανικός και για πολλούς ο «πατέρας της θερμοδυναμικής», εργάστηκε με σκοπό να κατανοήσει τη ροή θερμότητας στις μηχανές. (Στην εποχή του οι ατμομηχανές έκαιγαν ξύλο ή άνθρακα για να μετατρέψουν το νερό σε ατμό). Ο Carnot αφού περιέγραψε την ιδανική μηχανή που θα είχε απόδοση έργου ίση με την θερμότητα με την οποία τροφοδοτείται, βοήθησε τους σχεδιαστές να βελτιώσουν τις μηχανές τους και να πετύχουν τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση. Το έργο του (μηχανή θερμότητας Carnot, θεώρημα Carnot, απόδοση μηχανής Carnot) ενσωματώθηκε από τους Lord Kelvin, Emil Clapeyron  και  Rudolf Clausius στη θεμελίωση της Θερμοδυναμικής.

«Train in the Snow» / Τρένο στο χιόνι, (1875) από το Γάλλο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο  Oscar-Claude Monet, λάδι σε καμβά, Μουσείο Marmottan Monet, Παρίσι.

Η ατμομηχανή του τρένου και τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής του ζωγράφου, γίνονται το κύριο θέμα του έργου του.

Πορτρέτο του James Clerk Maxwell από τον Lowes Cato Dickinson, Trinity College, Πανεπιστήμιο του Cambridge.

O James Clerk Maxwell (1831 – 1879), Σκωτσέζος Θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός, θεωρείται ο θεμελιωτής της κλασικής ηλεκτροδυναμικής και ένας από τους πρωτοπόρους της κινητικής θεωρίας των αερίων και της μακροσκοπικής θερμοδυναμικής.  Η διατύπωση των 4 εξισώσεων με τις οποίες περιγράφεται η συμπεριφορά των ηλεκτρικών και των μαγνητικών πεδίων θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα του 19^ου αιώνα.

Τα μεγάλα επιτεύγματα της Φυσικής στον 20^ο αιώνα …

Πορτρέτο του Albert Einstein από το Γερμανό ζωγράφο Max Westfield, 1944, Εθνική Πινακοθήκη Προσωπογραφιών, Ινστιτούτο Smithsonian, Ουάσιγκτον, ΗΠΑ.

Ο Albert Einstein (1879 - 1955), Γερμανός φυσικός εβραϊκής καταγωγής,  βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσικής το 1921 για τις υπηρεσίες του στην θεωρητική φυσική. Είναι ο θεμελιωτής της Θεωρίας της Σχετικότητας και από πολλούς θεωρείται ο σημαντικότερος επιστήμονας του 20ού αιώνα, αλλά και όλων των εποχών.

   

Χαρακτικό με τον Άγγλο φυσικό Joseph John Thomson (1856-1940) μπροστά από έναν καθοδικό σωλήνα στο εργαστήριο Cavendish του Πανεπιστημίου Cambridge στο Λονδίνο. Εικόνα Αμερικανικού περιοδικού, 1904.

Ο J.J.Thomson εφεύρε το φασματογράφο μάζας και ανακάλυψε τα ισότοπα στοιχεία. Είναι όμως και αυτός στον οποίο αποδίδεται η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου μετά από πειράματα που έκανε σε καθοδικούς σωλήνες και έτσι συνέβαλε αποφασιστικά στην εξέλιξη της ατομικής φυσικής.

Σκίτσο από την πρώτη σελίδα της καθημερινής εφημερίδας  "Le Petit Parisien" με ημερομηνία έκδοσης 10 Ιανουαρίου 1904.

Στην εικόνα η Marie Curie και ο άντρας της Pierre Curie, κάνουν πειράματα στο εργαστήριό τους. Λίγες μέρες νωρίτερα στις 12 Δεκεμβρίου 1903, είχαν τιμηθεί μαζί με τον  Antoine Henri Becquerel με το Νόμπελ Φυσικής για τις εργασίες τους στην ανακάλυψη της ραδιενέργειας.

Πορτρέτο του Νεοζηλανδού φυσικού Ernest Rutherford (1871-1937), από τον Άγγλο  ζωγράφο πορτρέτων    Oswald Hornby Joseph Birley , (1932), Royal Society's Burlington House, Λονδίνο.  Ο Rutherford  που συχνά αναφέρεται ως ο «πατέρας των πυρηνικών επιστημών», τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας το 1908.

Τα κύρια σημεία του επιστημονικού έργου του αφορούν τη διερεύνηση τού μηχανισμού της ραδιενεργούς διάσπασης των ραδιενεργών στοιχείων, την αποκάλυψη της φύσης των σωματιδίων που εκπέμπονται κατά την ραδιενεργό διάσπαση τού ραδίου, το χαρακτηρισμό των σωματιδίων άλφα (α) ως πυρήνων ηλίου, τη διατύπωση τού  ατομικού προτύπου και την πραγματοποίηση των πρώτων  πυρηνικών αντιδράσεων με την βοήθεια σωματιδίων α.

Προσωπογραφία της Lise Meitner από την Αμερικανίδα ζωγράφο  Jennifer Mondfrans.

Η Lise Meitner (1878-1968), ήταν Αυστριακή φυσικός εβραϊκής καταγωγής, που εργάστηκε στον τομέα της Πυρηνικής Φυσικής. Μαζί με τον Otto Hanh και τον Fritz Strassman ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν ότι ο πυρήνας του ουρανίου μπορεί να διασπαστεί αν βομβαρδιστεί με νετρόνια (πυρηνική σχάση).Και αν και οι δύο άντρες τιμήθηκαν με το Νόμπελ το 1944, η ίδια παραγκωνίστηκε από την επιτροπή του βραβείου. Το 1966 τιμήθηκαν και οι τρεις με το βραβείο "Ενρίκο Φέρμι" της Αμερικανικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Το στοιχείο με ατομικό αριθμό 109, ονομάστηκε προς τιμή της Μαϊτνέριο.

Σχέδιο του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα Chicago Pile-1 (CP-1) που  ανεγέρθηκε το 1942 στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου από τον Ιταλό φυσικό  Εnrico Fermi.  Στις 2 Δεκεμβρίου 1942 μια ομάδα επιστημόνων πέτυχε την πρώτη αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση και έτσι ξεκίνησε η ελεγχόμενη απελευθέρωση της πυρηνικής ενέργειας.

«Particle accelerator» / Επιταχυντής σωματιδίων, λάδι σε καμβά από τον Νοτιοαφρικανό ζωγράφο James de Villiers, (2017). Είναι ένα από τα έργα του που τα έχει εμπνευστεί από τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων και το μεγάλο επιταχυντή συγκρουόμενων δεσμών αδρονίων (LHC) που βρίσκεται στο  CERN στην Ελβετία.

Ένα πορτρέτο του Βρετανού θεωρητικού φυσικού Peter Higgs με το σωματίδιο - μποζόνιο Higgs στο χέρι του, από τον καλλιτέχνη Eric Drass (2008).

Τη χρονιά που δημιουργήθηκε το έργο, το μποζόνιο Higgs ήταν ένα υποθετικό στοιχειώδες σωματίδιο. Η ύπαρξή του επιβεβαιώθηκε πειραματικά στις 4 Ιουλίου 2012 από τις ομάδες του πειράματος ATLAS και του CMS στον μεγάλο επιταχυντή αδρονίων LHC.

Το μποζόνιο Higgs είναι αυτό που μέσω του πεδίου του προσδίδει τη μάζα στα άλλα στοιχειώδη σωματίδια του καθιερωμένου πρότυπου.

                                                                                                                (Συνεχίζεται)....

      

Πηγές εικόνων:

A.     Η ιστορία της φυσικής μέσα από τη ζωγραφική

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%22The_School_of_Athens%22_by_Raffaello_Sanzio_da_Urbino.jpg

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2660/Archaia-Ellinika-Filosofikos-Logos_G-Lykeiou-AnthrSp_html-empl/indexE_08.htm

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Archimedes_lever.png

https://brunelleschi.imss.fi.it/itinerari/galleria/TribunaGalileo_344.html

https://brunelleschi.imss.fi.it/galileopalazzostrozzi/object/GalileoGalileiDrawingsOfTheMoon.html

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:F%C3%A9lix_Parra_-_Galileo_Demonstrating_the_New_Astronomical_Theories_at_the_University_of_Padua_-_Google_Art_Project.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Magdeburg_hemispheres

https://en.wikipedia.org/wiki/An_Experiment_on_a_Bird_in_the_Air_Pump

https://en.wikipedia.org/wiki/Newton_(Blake)

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sir_Isaac_Newton._Stipple_engraving_by_Meadows,_1809,_after_Wellcome_V0004278.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jean-Antoine_Nollet#/media/File:Hawksbees_Electrical_Machine_by_Jean-Antoine_Nollet.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Benjamin_West,_English_(born_America)_-_Benjamin_Franklin_Drawing_Electricity_from_the_Sky_-_Google_Art_Project.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Montgolfiere_1783.jpg

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Painting_of_Volta_by_Bertini_(photo).jpeg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:T1-_d627_-_Fig._322._%E2%80%94_Volta_-_l%E2%80%99%C3%A9lectro-moteur_ou_pile_%C3%A9lectrique.png

https://artuk.org/discover/artworks/james-clerk-maxwell-18311879-fellow-physicist-134688/search/venue:trinity-college-university-of-cambridge-5846/page/11

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Claude_Monet_-_Train_in_the_Snow.jpg

https://npg.si.edu/blog/portrait-albert-einstein-max-westfield

https://www.granger.com/results.asp?image=0033952

https://artsandculture.google.com/asset/front-page-of-the-newspaper-le-petit-parisien-on-january-10th-1904-with-a-drawing-representing-pierre-and-marie-curie-in-their-laboratory-source-mus%C3%A9e-curie-coll-imprim%C3%A9s/BgHZi291Z9V8uw

https://www.rutherford.org.nz/mspaintings.htm

http://www.jennifermondfrans.com/home/at-least-i-have-you/lise-meitner

https://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_reactor#/media/File:Stagg_Field_reactor.jpg

https://www.artworkarchive.com/profile/james-de-villiers/artwork/particle-accelerator-3

http://www.shardcore.org/shardpress2019/2008/04/25/peter-higgs-2008/