Γλυπτική και Φυσική

Γλυπτική είναι η τέχνη της τρισδιάστατης αναπαράστασης μέσα στο χώρο και η τέχνη του ανάγλυφου με τη χρησιμοποίηση κάποιου  υλικού. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι διάφορα: σκληρά, όπως η πέτρα, το μάρμαρο, τα μέταλλα ή το ξύλο, ή και πιο μαλακά, όπως ο πηλός ή διάφορα πλαστικά. 

Ποια  έργα γλυπτικής εμπνεύστηκαν από τομείς της φυσικής;

Τα χρωματιστά φώτα νέον αποτέλεσαν έμπνευση για τις γλυπτές δημιουργίες των δύο σπουδαίων Ελλήνων εικαστικών με διεθνή ακτινοβολία, του Στηβ (Στυλιανός) Αντωνάκος / Stephen Antonakos (1926 - 2013) και της Χρύσας Βαρδέα /  Chryssa (1933 - 2013). Και οι δυο  έζησαν και εργάστηκαν για πολλά χρόνια στην Ν. Υόρκη.

 

Το Νέον ( Ne) είναι το δεύτερο λαμπρότερο ευγενές αέριο. Όταν χρησιμοποιηθεί σε σωλήνες εκκένωσης αερίων, το νέον δίνει πορτοκαρέρυθρο φθορισμό που αξιοποιείται στους λαμπτήρες και τις επιγραφές νέον.

 

"Neon for La Jolla" ,1984, Stephen Antonakos

" Διπλωμένες επαναλαμβανόμενες φόρμες", (1990 - 1995), Chryssa, 

Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

"Κουτί νέον" , πριν το 1980, νέον και πλεξιγκλάς, Chryssa, Εθνική Πινακοθήκη.

"Ακάματος δουλευτής των μαγνητικών πεδίων" θεωρείται ο διεθνούς φήμης γλύπτης Παναγιώτης Βασιλάκης, γνωστός ως ΤΑΚΙS (1925 - 2019). Ο Τάκις είναι πρωτοπόρος της κινητικής τέχνης και προσέγγισε με εξαιρετικό τρόπο τη διεπιστημονικότητα στην τέχνη. Θεωρείται ο γλύπτης του μαγνητισμού, του φωτός και του ήχου (έννοιες της φυσικής)

Με τα έργα του "Σινιάλα" ερεύνησε τις ιδιότητες των μαγνητικών πεδίων.

" Φωτεινά  σινιάλα" , 1985, ύψος 2,5 - 3 μέτρα, ιδιωτική συλλογή.

Μεταλλικές βέργες που ταλαντεύονται συνεχώς, δημιουργούν συντονισμένους και τυχαίους ήχους.

Το 1986 ιδρύθηκε στους πρόποδες της Πάρνηθας, το Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη και τις Επιστήμες (Κ.Ε.Τ.Ε.) που  επίσημα εγκαινιάστηκε το 1993. "Δεν υπάρχει κανένας επισκέπτης στο Κ.Ε.Τ.Ε., που να μην αισθάνθηκε αυτή τη μαγνητική ηρεμία που έδωσε ο χώρος στο κορμί του", τονίζει ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

Οι χώροι του Κ.Ε.Τ.Ε κοσμούνται από χαρακτηριστικά έργα όλων των περιόδων της καλλιτεχνικής του πορείας.

Υπαίθριο γλυπτό στο CERN:  "Wandering the immeasurable" / Περιπλάνηση στο ανυπολόγιστο, του Καναδού γλύπτη Gayle Hermick.

Είναι ένα εντυπωσιακό γλυπτό 15 τόνων από ανοξείδωτο ατσάλι, που βρίσκεται στο περίβολο χώρο της Σφαίρας της Επιστήμης και της Καινοτομίας, στις εγκαταστάσεις του CERN στα περίχωρα της Γενεύης στην Ελβετία. Το έργο, ύψους 7,09 m και πλάτους 10,33 m, περιλαμβάνει δυο κορδέλες που κάμπτονται αφηγούμενες την ιστορία της φυσικής επιστήμης, σαν να περιμένουν την επόμενη ανακάλυψη. Πάνω τους χαράχτηκαν με λέιζερ, οι μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις στο πέρασμα του χρόνου, από τη σφηνοειδή γραφή των Μεσοποτάμιων μέχρι τη μαθηματική διατύπωση του μποζονίου Higgs.

Στην εξωτερική όψη βρίσκονται χαραγμένες οι επιστημονικές πληροφορίες (φυσικοί επιστήμονες και επιτεύγματα).

Στην εσωτερική όψη  αναγράφονται τα μαθηματικά της φυσικής, μαθηματικοί τύποι, εξισώσεις, γεωμετρικά σχήματα μεταξύ των οποίων και το Πυθαγόρειο Θεώρημα, σύμβολα, τιμές φυσικών σταθερών ακόμα και τα διαγράμματα Feymann.

 

Πηγές εικόνων:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edelgase_in_Entladungsroehren.jpg

https://www.stephenantonakos.com/images/neon-for-la-jolla/

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:CHRYSSA_1995.005CN.0891_derivedA5.jpg

https://www.nationalgallery.gr/en/painting-permanent-exhibition/painting/after-the-war/art-and-technology/multiple-8-12-en.html

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL106/282/2021,6898/

https://takisfoundation.org/el/category/erga/siniala/

https://www.flickr.com/

Αρχιτεκτονική και Φυσική

Αρχιτεκτονική είναι η τέχνη του σχεδιασμού κτιρίων και άλλων κατασκευών καθώς και της δημιουργίας του περιβάλλοντος, όπου ζει ο άνθρωπος, σύμφωνα με τους κανόνες της αισθητικής κάθε εποχής.

                                                                                           (Λεξικό της κοινής νεοελληνικής)

Αρχιτεκτονική είναι η τέχνη και η επιστήμη της "ικανοποίησης των ανθρωπίνων αναγκών στο χώρο μέσω σχεδιασμού μεθόδων και υλικών κατασκευών".

 Η Αρχιτεκτονική σχετίζεται με τη γεωμετρία, το φως στις επιφάνειες, τη στατική, τη φυσική, τα υλικά.

Πως όμως θα συνδεθεί η Αρχιτεκτονική με τη Φυσική;

Η διασύνδεση γίνεται με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό κτιρίου που παραπέμπει σε επιστημονικά θέματα από το ευρύ πεδίο δράσης της φυσικής επιστήμης.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι:

Atomium

Κτίριο / μνημείο - σύμβολο που βρίσκεται στις Βρυξέλλες, Βέλγιο.

Κατασκευάστηκε το 1958 για την Παγκόσμια Έκθεση των Βρυξελλών ( Expo '58).

Σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες André Waterkeyn και τους αδελφούς André  και Jean Polak. Χρειάστηκαν 18 μήνες για να σχεδιαστεί και άλλους 18 μήνες για να κατασκευαστεί.

Αναπαριστά την κυψελίδα ενός κρυστάλλου σιδήρου, μεγεθυμένη κατά 165 δισεκατομμύρια φορές. Έχει συνολικό ύψος 102 μέτρα. Στην κατασκευή αυτή, εννέα σφαίρες από ατσάλι με την κάθε σφαίρα (διαμέτρου 18m) να αναπαριστά ένα από τα εννέα άτομα σιδήρου που σχηματίζουν τον κρύσταλλο σιδήρου, συνδέονται μέσω 20 σωλήνων διαμέτρου 3,30 m.  Οι σωλήνες αυτοί στο εσωτερικό τους περιέχουν κυλιόμενες σκάλες. Η μάζα των σφαιρών είναι περίπου 250 τόνοι και η απόσταση μεταξύ τους  29 m. Οι 6 σφαίρες είναι ανοικτές και επισκέψιμες από το κοινό όπου φιλοξενούν μόνιμες εκθέσεις αφιερωμένες στη δεκαετία του 1950, την Παγκόσμια Έκθεση του 1958 και την κατασκευή του Atomium,  προσωρινές εκθέσεις, ή επιτρέπουν τη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων. Η πιο ψηλή σφαίρα στέκεται σε ύψος 92 m , προσφέρει πανοραμική θέα της πόλης των Βρυξελλών και στο εσωτερικό της λειτουργεί εστιατόριο.

Το 2006 ανακαινίστηκε ολοκληρωτικά και τότε η αρχική εξωτερική επένδυση των σφαιρών από φύλλα αλουμινίου, αντικαταστάθηκε από ανοξείδωτο χάλυβα.

Το Atomium την εποχή που κατασκευάστηκε, είχε ως στόχο να συμβολίσει την πίστη στην επιστημονική πρόοδο και την ειρηνική συνεργασία μεταξύ των  εθνών.

Το Atomium και το τελεφερίκ κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης των Βρυξελλών του 1958.

Εντυπωσιακή είναι και η εσωτερική του αρχιτεκτονική όπου οι θόλοι από ανοξείδωτο ατσάλι υποστηρίζονται από ένα εντυπωσιακό μεταλλικό σκελετό και οι σωλήνες που τους συνδέουν φιλοξενούν κυλιόμενες σκάλες και κινούμενα σχέδια (ήχος και φως) .

 

Ο Πύργος του Αϊνστάιν  (γερμ. Einsteinturn,  αγγλ. Einstein Tower)

Ο Πύργος του Αϊνστάιν είναι ένα αστροφυσικό παρατηρητήριο που βρίσκεται  στο Επιστημονικό Πάρκο Albert Einstein στο Πότσνταμ της Γερμανίας. 

Σχεδιάστηκε από το Γερμανό - εβραίο αρχιτέκτονα Erich Mendelsohn ( 1887 - 1953) το 1917, χτίστηκε από το 1919 έως το 1921 και τέθηκε σε λειτουργία το 1924. Αναφέρεται ως κτίριο - ορόσημο εξπρεσιονιστικής αρχιτεκτονικής με το σχήμα του να θυμίζει έναν πύραυλο.

Σκοπός της κατασκευής του ήταν για να στεγάσει ένα ηλιακό τηλεσκόπιο σχεδιασμένο από τον αστρονόμο Erwin Finlay-Freundlich . Ο Freundlich ήταν συνεργάτης του Albert  Einstein και εισήγαγε πειράματα με τα οποία η γενική θεωρία της σχετικότητας θα μπορούσε να δοκιμαστεί από αστρονομικές παρατηρήσεις με βάση τη βαρυτική μετατόπιση . Αν και ο Αϊνστάιν δεν εργάστηκε ποτέ εκεί, υποστήριξε την κατασκευή και τη λειτουργία του τηλεσκοπίου.

Το εξωτερικό σχεδιάστηκε αρχικά από σκυρόδεμα, αλλά λόγω κατασκευαστικών δυσκολιών με τον περίπλοκο σχεδιασμό και τις ελλείψεις από τον πόλεμο, μεγάλο μέρος του κτιρίου κατασκευάστηκε στην πραγματικότητα από τούβλα, καλυμμένο με στόκο. Η αλλαγή στα υλικά κατασκευής αλλά και οι βομβαρδισμοί στο Β' παγκόσμιο πόλεμο  δημιούργησαν πολλές ζημιές και προβλήματα στο κτίριο. Ανακαινίσθηκε ολοκληρωτικά το 1999, 75 χρόνια μετά την λειτουργία του.

Σήμερα λειτουργεί ως  ηλιακό παρατηρητήριο στο πλαίσιο του Leibniz Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Potsdam. Το φως από το τηλεσκόπιο κατευθύνεται προς τα κάτω στο υπόγειο όπου βρίσκονται τα όργανα και το εργαστήριο.

Μεταξύ 1917-1920 ο Mendelsohn δημιούργησε πολλά σκίτσα για το κτίριο προσπαθώντας να δημιουργήσει μια δομή που να αντικατοπτρίζει τις πρωτοποριακές θεωρίες του Αϊνστάιν. 

  

Πηγές  εικόνων: 

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ev._Pavillon_auf_der_EXPO_in_Br%C3%BCssel_(27751784452).jpg  

https://atomium.be/Home/Index

https://en.wikipedia.org/wiki/Einstein_Tower

https://www.mutualart.com/Artwork/Der-Einsteinturm-in-Potsdam/BD2B21A7BF5E12F7

http://arkkivahti-arkkivahti.blogspot.com/2013/12/mendelsohn-sketches-in-berlin.html